અનન્યા/080329/ફિલ્મ-સિનેમા

.

.
ગુજરાતી ઇન્ટરનેટ પર ફિલ્મ-સિનેમાના ઇતિહાસની રસપ્રદ શ્રેણી ( હપ્તો 22)

આપને કેવી રીતે સમજાવું કે ગુજરાત અને ગુજરાતીઓના મહામૂલા યોગદાનને કારણે જ ભારતીય સિનેમા ઉદ્યોગની ઇમારત આજની બુલંદી પર અડીખમ ઊભી છે!

દાદાસાહેબ ફાલકે એ હિંદુસ્તાનમાં સિનેમાને જન્મ આપ્યો અને એક મહાઉદ્યોગ – હિંદુસ્તાની ફિલ્મ ઉદ્યોગ – ની નીવ નાખી આપી.

દાદાસાહેબ ફાલકે કેટલાક વર્ષો ગુજરાતમાં રહ્યા; વડોદરાના કલાભવનમાં તેમની ભાવિ કારકિર્દીની રૂપરેખા કંડારાઈ.

દ્વારકાદાસ સંપત (સંપટ) અને માણેકલાલ પટેલ – આ બે ગુજરાતીઓએ “કોહિનૂર” અને “કૃષ્ણ” ફિલ્મ કંપનીઓ દ્વારા ફિલ્મ ઉદ્યોગને ખીલવવામાં પોતાના પ્રાણ રેડ્યા. “અનન્યા”ના વાચકમિત્રો જાણે છે કે આ ફિલ્મ કંપનીઓએ ભારતના ચલચિત્ર ઉદ્યોગને એક એકથી ચડે તેવા કસબીઓ આપ્યા છે.

હું આપને તેમની કેટલીય કહાણીઓ કહીતો રહીશ; કોઈક ને કોઈક રહી જ જશે. છતાં યાદ કરી કરીને આપને તેમની વાતો કહેતો જાઉં છું.

* * ** * * ગુજરાતી ઇન્ટરનેટ પર સાપ્તાહિક “અનન્યા” પર સિનેમા (ચલચિત્ર)ના ઇતિહાસની સર્વપ્રથમ રસપ્રદ શ્રેણી ( હપ્તો 22) * * અનન્યા/080329/ફિલ્મસિનેમા/હરીશદવે * * *
* * * * * * * * **
* * * * * * * * **
* * * * * * * * **

અનન્યા/080329/પ્રથમપૃષ્ઠ

.

અનિવાર્ય સંજોગોના કારણે “અનન્યા”ના પ્રકાશનમાં સર્જાયેલી અનિયમિતતા બદલ અમે દિલગીર છીએ. ટૂંક સમયમાં “અનન્યા” પ્રતિ સપ્તાહ નિયમિત પ્રગટ થવા લાગશે તેવો અમને વિશ્વાસ છે. વાચક મિત્રોની ક્ષમા પ્રાર્થીએ છીએ અને સૌના સહકારની અપેક્ષા રાખીએ છીએ.

તા. 29/03/2008ના આ અંકમાં એક માત્ર ફિલ્મ-સિનેમાનું પૃષ્ઠ પ્રગટ થયેલ છે, જેમાં ગુજરાતી ઇન્ટરનેટ પર સર્વ પ્રથમ વખત આલેખાઈ રહેલ ફિલ્મ-સિનેમાના ઇતિહાસની રસપ્રદ શ્રેણીનો બાવીસમો હપ્તો પ્રગટ કરેલ છે. * * * અનન્યા/080329/હરીશ દવે/ Ananyaa/ * * *

અનન્યા/080322/ફિલ્મ-સિનેમા

*

. 

ગુજરાતી ઇન્ટરનેટ પર ફિલ્મ-સિનેમાના ઇતિહાસની રસપ્રદ શ્રેણી ( હપ્તો 21 ) 

મારી આંખોમાં આજે ય માણેકલાલ પટેલ અને દ્વારકાદાસ સંપત ની જુગલ જોડી તરવરે છે.

એકની કૃષ્ણ ફિલ્મ કંપની, બીજાની કોહિનૂર ફિલ્મ કંપની.

ઇસ્ટ દાદરમાં માણેકલાલ પટેલની કૃષ્ણ ફિલ્મ કંપનીનો ‘ગુજરાત સ્ટુડિયો’ હતો. આજે દાદરના સ્વામિનારાયણ મંદિર વિસ્તારમાં ગુજરાત સ્ટુડિયોનું નામનિશાન નથી રહ્યું.

કૃષ્ણ ફિલ્મ કંપની પ્રસિદ્ધ થઈ તેની 1925 ની ફિલ્મ ‘બાપકમાઇ’થી.

 આ ફિલ્મની વાર્તા આપણા ગુજરાતી લેખક હરજી લવજી દામાણી ઉર્ફે ‘શયદા’ની. ફિલ્મના ડાયરેક્ટર હતા કાનજીભાઈ રાઠોડ.  “અનન્યા”ના વાચકોને આનંદ થશે કે “બાપકમાઈ’માં મિસ ગુલાબ અને મિસ ગોહર (ઉર્ફે ગૌહર જાન) – બે ગુજરાતી અભિનેત્રીઓએ અભિનય આપ્યો.. બંનેને તે જમાનાના બોલિવુડમાં ખૂબ પ્રસિદ્ધિ મળી.

અભિનેત્રી ગુલાબ તો સાઠ કરતાં વધુ  ફિલ્મોમાં કામ કરતાં રહ્યાં. 1925માં સિનેમાના પડદે આવનાર ગુલાબની છેલ્લી ફિલ્મ 1967માં દિલીપકુમારની ‘રામ ઔર શ્યામ’. તે પહેલાં ગુલાબનો અભિનય ચેતન આનંદની ફિલ્મ ‘હકીકત’ તથા શોભના સમર્થની ફિલ્મ ‘છબીલી’માં પણ જોવા મળેલો. શોભના સમર્થને ઓળખો ને? શોભના સમર્થ એટલે કિંગ ખાન શાહરૂખખાન સાથે હીટ ફિલ્મ્સ આપનાર અભિનેત્રી કાજોલના નાનીજી. મને દુઃખ તે થાય છે કે કારકિર્દીની છેલ્લી ફિલ્મોમાં ગુલાબને નાનકડા રોલ મળતા! સમયની બલિહારી!!!

બીજી બાજુ, ગૌહરને મુંબઈના ફિલ્મ જગતના બેતાજ બાદશાહ સરદાર ચંદુલાલ શાહ (રણજીત સ્ટુડિયોવાળા) નો સાથ મળી ગયો.

‘બાપકમાઈ’ ફિલ્મમાં અભિનેતા નંદરામ પહેલવાન તથા ગંગારામ હતા.

મહારાષ્ટ્રના સામાન્ય કુટુંબમાંથી આવતા નંદરામ કુશળ કુસ્તીબાજ હતા. નંદરામ પહેલવાન માણેકલાલ પટેલની ‘બાપકમાઇ’માં હીરો બન્યા અને પછી કૃષ્ણની પચીસેક ફિલ્મોમાં ચમક્યા.

ફિલ્મના બીજા અભિનેતા ગંગારામ મૂળ સૌરાષ્ટ્રના. ગંગારામ કોહિનૂરની હીટ ફિલ્મ ‘ભક્ત વિદૂર’માં અભિનય કરી ચૂક્યા હતા.

કૃષ્ણની બીજી ફિલ્મ આવી ‘રામભરોસે’. આ ફિલ્મના ડાયરેક્ટર દક્ષિણ ગુજરાતના બારડોલીના હર્ષદરાય સાકરલાલ મહેતા હતા. આ ફિલ્મમાં નંદરામ અને ગુલાબ સાથે મિસ એરમેલિન (એર્મેલિન)નામની ‘બોલ્ડ’ અભિનેત્રીએ કામ કર્યું હતું.

“અનન્યા”ના વાચકોને આશ્ચર્ય થશે પણ સાયલેન્ટ મુવી સિનેમાના જમાનામાં મિસ એરમેલિન બિન્ધાસ્તપણે ચુંબન દ્રશ્યો અને પ્રેમપ્રચૂર દ્રશ્યોમાં જાનદાર અભિનય આપતાં. મુંબઈના વિખ્યાત ફિલ્મ નિર્માતા અરદેશર ઇરાનીની ઇમ્પિરીયલ ફિલ્મ કંપનીની 1930ની એક ફિલ્મ ‘સિનેમા ગર્લ’માં એરમેલિન (એર્મેલિન) સાથે વિખ્યાત અભિનેતા પૃથ્વીરાજ કપૂરનો યાદગાર અભિનય હતો.

મેં આપ સાથે આટલી બધી વાતો કરી, તો પણ  માણેકલાલ પટેલની ‘કૃષ્ણ ફિલ્મ કંપની’ની વાતો ઘણી અધૂરી છે.

મુંબઈના દાદર ઇસ્ટ સ્ટેશનથી આગળ સ્વામિનારાયણ મંદિર પાસેથી નીકળો ત્યારે માણેકલાલ પટેલને જરૂર યાદ કરશો!* * * *  *  **  * * ગુજરાતી ઇન્ટરનેટ પર સાપ્તાહિક “અનન્યા” પર સિનેમા (ચલચિત્ર)ના ઇતિહાસની સર્વપ્રથમ રસપ્રદ શ્રેણી ( હપ્તો 21 ) * * અનન્યા/080322/ફિલ્મસિનેમા/હરીશદવે * * *

* * * *   *   * *       *  *     *  *      ***   *   * *     * *     *  *    ***   *   * *     * *     *  *    **   * * * *   *   * *       *  *     *  *      ***   *   * *     * *     *  *    ***   *   * *     * *     *  *    ** 

અનન્યા/080322/ગુજરાતી નેટ જગત

*

.

 ઇન્ટરનેટ પર ગુજરાતી ભાષામાં ટેકનીકલ વિષયોના કેટલા બ્લોગ્સ  આપની નજરે ચડ્યા છે?

ગુજરાતી નેટ જગતના આપણા મિત્રો પોતાના બ્લોગ પર ટેકનીકલ માહિતી અવારનવાર મૂકે છે તે રાજી થવા જેવી વાત છે. આપણી પાસે ટેકનીકલ જ્ઞાન ધરાવતા મિત્રો સર્વશ્રી વિશાલ મોણપરા, કાર્તિક મિસ્ત્રી અને અન્ય પણ છે. તેઓ સૌ ઉત્સાહથી અવારનવાર યોગદાન કરતા રહ્યાં છે. આજે આપણા યુવાન મિત્ર કાર્તિક મિસ્ત્રીની વાત કરીએ. કાર્તિકભાઈ લિનક્સ અને ઓપન સોર્સના હિમાયતી રહ્યા છે. કાર્તિક મિસ્ત્રીની આ પોસ્ટ વાંચવા વાચકોને વિનંતી કરું? વાંચો: મારા વિચારો મારી ભાષામાં   * * * અનન્યા/080322/ ગુજરાતી નેટ જગત/હરીશ દવે/ Ananyaa/ * * *

*    *   * *     * *     **    **

અનન્યા/ 080322/દેશ-દુનિયા

*

.

ભારતીય બેંકિંગ ઉદ્યોગમાં ભારે સ્પર્ધાનું વાતાવરણ છે. ભારતની સૌથી મોટી બેંક ભારત સરકારના નિયંત્રણ નીચેની સ્ટેટ બેંક ઓફ ઇંડિયા (એસબીઆઈ – SBI – State Bank of India)  છે. એસબીઆઈની એસ્ટેટસ સાડા પાંચસો લાખ કરોડ રૂપિયાથી પણ વધુ છે.

ભારતની અન્ય રાષ્ટ્રીયકૃત બેંકોમાં કેનેરા બેંક અને પંજાબ નેશનલ બેંક – પ્રત્યેકની એસ્ટેટ લગભગ 160 લાખ કરોડ રૂપિયાની છે.  ભારતમાં ખાનગી બેંકોમાં આઈસીઆઈસીઆઈ (ICICI) સૌથી વધુ એસ્ટેટસ – આશરે સાડા ત્રણસો લાખ કરોડ રૂપિયા – ધરાવે છે અને એચડીએફસી (HDFC) બેંક બીજા ક્રમે છે.

ભારતમાં બેંકિંગ વ્યવસાયમાં કારોબાર કરતી વિદેશી બેંકોમાં સ્ટેનચાર્ટ (StanChart), સીટી બેંક (City Bank) તથા એચએસબીસી (HSBC) નાં નામ મોખરે છે.  *  * * અનન્યા/080322/ દેશ-દુનિયા/હરીશ દવે/ Ananyaa/ * * *  

* * ભારત સરકારના નાણાં મંત્રી ચિદંબરમના આ વર્ષના બજેટમાં ટેલિકોમ અને બ્રોડબેન્ડ ઇન્ટરનેટના વિસ્તરણ માટે જોગવાઈ છે. ઇન્ડિયન ગવર્નમેન્ટ હસ્તકના બીએસએનએલ (BSNL) ની બ્રોડબેન્ડ સેવાઓ હવે ગ્રામ્ય વિસ્તારોમાં પહોંચાડાશે. ભારત સરકાર દેશભરમાં બ્રોડબેન્ડ ઇન્ટરનેટ સેવા આપતાં એક લાખ જેટલાં સેંટર્સ શરૂ કરશે. કોમન સર્વિસ સેન્ટર્સના નામે ઓળખાનાર આ સેંટર્સ પર બીએસએનએલ બ્રોડબેન્ડ ઇન્ટરનેટ દ્વારા જમીનના દસ્તાવેજો (Land Records) ની કામગીરી ઉપરાંત વીજળી બિલો ભરવા જેવી સેવાઓ ઉપલબ્ધ થશે. * * * * * અનન્યા/080322/ દેશ-દુનિયા/હરીશ દવે/ Ananyaa/ * * *

*  *  * દુનિયામાં રાજકારણ અને અર્થવ્યવસ્થા અજબગજબના રંગ બતાવે છે. વિશ્વની નજર અત્યારે ચીન પર છે. ચીનમાં રાજધાની બેઇજિંગમાં ઓલિમ્પિક ગેમ્સનાં પડઘમ બાજી રહ્યાં છે. પરંતુ ચીન સરકાર દ્વારા તાજેતરનાં કેટલાક પગલાંઓ આઘાતજનક છે. ચીન દ્વારા તિબેટની ધરતી પર થઈ રહેલ દમનને દુનિયાના અગ્રણીઓ વખોડી રહ્યાં છે. આફ્રિકા ખંડના દેશ સુદાનમાં થઈ રહેલ અત્યાચારમાં ચીન અપરોક્ષ રીતે સંકળાયેલ હોવાનો આક્ષેપ છે. યુરોપિયન દેશોનો સમૂહ ચીન પર નારાજ છે.”અનન્યા”ના વાચકોને કદાચ ‘બ્રિક’ સંક્ષિપ્તરૂપ વિશે જાણકારી હશે. વિશ્વની ઇકોનોમીનાં  બદલાતાં સમીકરણોમાં  બ્રિક (બ્રાઝિલ, રશિયા, ઇન્ડિયા, ચીન) (BRIC – Brazil, Russia, India, China) દેશોને નજરઅંદાજ કરવું અમેરિકા માટે અઘરું છે. અમેરિકા માટે ચીન સાથેના ખાટામીઠા સંબંધો વચ્ચે વાણિજ્ય-ઉદ્યોગના લાભોની મીઠાશ લોભામણી છે. છતાં અમેરિકન કોંગ્રેસના સ્પીકર દ્વારા ચીનની તિબેટનીતિની ટીકા સૂચક છે. આફ્રિકન દેશ સુદાનમાં ઓઇલ પ્રોજેક્ટસ – ખનિજ તેલ ક્ષેત્રો – માં ચીનનું જંગી રોકાણ છે. હોલિવુડના પ્રતિષ્ઠિત ફિલ્મ ડાયરેક્ટર સ્ટીવન સ્પિલબર્ગને ચીનને સુદાન મુદ્દે અપીલ કરવી પડે તે પણ સૂચક નથી?  યુરોપના દેશો પણ ચીનની નીતિઓનો ખુલ્લંખુલ્લા વિરોધ કરવા લાગ્યા છે. ચીનમાં યોજાનારા આગામી ઓલિમ્પિક્સ રમતોના બહિષ્કારનો સૂર પણ સંભળાઈ રહ્યો છે.  *  *  * * * * અનન્યા/080322/ દેશ-દુનિયા/હરીશ દવે/ Ananyaa/ * * *

* * * રોમાંચક સાયંસ ફિક્શનના સિદ્ધહસ્ત લેખક આર્થર સી. ક્લાર્કનું શ્રીલંકામાં અવસાન થયું છે. સાયન્સની પ્રગતિની ભવિષ્યવાણીને પોતાની વિજ્ઞાન કથાઓમાં મૂકનાર બ્રિટીશ લેખક ક્લાર્ક 90 વર્ષના હતા. ઇંગ્લેન્ડમાં જન્મેલ આર્થર સી. ક્લાર્ક છેલ્લા પચાસેક વર્ષથી શ્રીલંકામાં રહેતા હતા. “અનન્યા” અને “મધુસંચય”ના વાચકો મેટ્રો-ગોલ્ડવિન-મેયર એમજીએમ (MGM) ની ફિલ્મ ‘2001 – અ સ્પેસ ઓડેસી’ને જાણે છે.

હોલિવુડના વિખ્યાત ફિલ્મ દિગ્દર્શક સ્ટેન્લી કુબ્રિકની ફિલ્મ ‘2001 – અ સ્પેસ ઓડેસી’ ઉત્તમોત્તમ ફોટોગ્રાફી અને થીમ મ્યુઝિક માટે પ્રશંસા પામી હતી. આ ફિલ્મ આર્થર સી. ક્લાર્કની નવલકથા પર આધારિત હતી. ફ્યુચર સાયન્સ અને સ્પેસ ટ્રાવેલના વિષયોમાં નિષ્ણાત અંગ્રેજી લેખક આર્થર સી. ક્લાર્કના 100થી વધારે પુસ્તકો પ્રસિદ્ધ થયાં છે. *  *  *  *   * * * અનન્યા/080322/ દેશ-દુનિયા/હરીશ દવે/ Ananyaa/ * * * *    *   * *     * *     **    **

અનન્યા/080322/આજકાલ-સામાન્યજ્ઞાન

*

.

આજ-કાલ

ભારતનું એક માત્ર રેલ્વે સ્ટેશન સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘ (યુનાઈટેડ નેશન્સ ઓર્ગેનાઇઝેશન – યુએન – યુનો – UN – UNO ) દ્વારા ‘વર્લ્ડ હેરિટેજ મોન્યુમેન્ટ’ તરીકે સન્માન પામ્યું છે, તે આપ જાણો છો?

મુંબઈ (મહારાષ્ટ્ર) નું છત્રપતિ શિવાજી ટર્મિનસ ઉર્ફે વિક્ટોરિયા ટર્મિનસ ઉર્ફે વીટી સ્ટેશન ‘વર્લ્ડ હેરિટેજ મોન્યુમેન્ટ’ છે.

યુનાઈટેડ નેશન્સની સંસ્થા યુનેસ્કો (UNESCO – United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization) ના ઉપક્રમે વર્લ્ડ હેરિટેજ કમિટી કાર્ય કરે છે. વર્લ્ડ હેરિટેજ કમિટી માનવજાત અને દુનિયા માટે ગૌરવપૂર્ણ, ઐતિહાસિક અને સાંસ્કૃતિક મહત્વ ધરાવતાં સ્થળ અથવા ઇમારતને  ‘વર્લ્ડ હેરિટેજ મોન્યુમેન્ટ’ તરીકે પસંદ કરે છે.

 આજ સુધીમાં વિશ્વભરનાં 140 થી વધારે દેશોમાં  850 થી વધુ કુદરતી તથા માનવનિર્મિત સ્થાનો / ઇમારતો ‘વર્લ્ડ હેરિટેજ મોન્યુમેન્ટ’ તરીકે પસંદ થયાં છે.

ભારતમાંથી પસંદ થનાર સર્વ પ્રથમ મોન્યુમેન્ટસમાં આગ્રાનો તાજમહાલ, આગ્રાનો કિલ્લો અને ઔરંગાબાદ (મહારાષ્ટ્ર) ની પંદરસોથી બે હજાર વર્ષ જૂની અજંટાની બૌદ્ધ ગુફાઓનો સમાવેશ થાય  છે.

મુંબઈનું છત્રપતિ શિવાજી ટર્મિનસ ઉર્ફે વિક્ટોરિયા ટર્મિનસ ઉર્ફે વીટી સ્ટેશન વર્ષ 2004માં ‘વર્લ્ડ હેરિટેજ મોન્યુમેન્ટ’ (World Heritage Monyument) તરીકે ઘોષિત થયું. “અનન્યા”ના વાચકમિત્રોને છત્રપતિ શિવાજી ટર્મિનસના ઇતિહાસમાં રસ પડશે.

દોઢસો વર્ષ પહેલાં અંગ્રેજ રાજ્યમાં તે વિસ્તારનું મૂળ નામ બોરીબંદર હતું. બ્રિટીશ શાસન વખતે મુંબઈના બંદર પાસેના આ વિસ્તારમાં માલની બોરીઓ ખડકાતી. ભારતમાં રેલ્વે શરૂ થઈ ત્યારે બોરીબંદર દેશનું સર્વપ્રથમ રેલવે સ્ટેશન બન્યું.

“અનન્યા”ના વાચકમિત્રો કદાચ જાણતા હશે કે ભારતમાં પહેલી રેલ્વે ટ્રેન 1853માં એપ્રિલની 16મી તારીખે બોરીબંદર સ્ટેશનથી થાણા (થાણે મુંબઈ) જવા રવાના થઈ.

1887માં બોરીબંદરને નવા રૂપરંગ આપવાનું નક્કી થયું. ફ્રેડરીક વિલિયમ સ્ટીવન્સ નામના બ્રિટીશ આર્કિટેક્ટની ડિઝાઈનથી બોરીબંદરને દસ વર્ષના અંતે નવો અવતાર મળ્યો.

1897માં ભારતના આ સર્વપ્રથમ રેલ્વે સ્ટેશનનું નામ ઇંગ્લેન્ડનાં મહારાણી વિક્ટોરિયા પરથી ‘વિક્ટોરિયા ટર્મિનસ’ રાખવામાં આવ્યું.

લોકો ‘વિક્ટોરિયા ટર્મિનસ’ને દાયકાઓ સુધી ‘વીટી’ તરીકે ઓળખતા રહ્યા. દસેક વર્ષ પહેલાં ‘વિક્ટોરિયા ટર્મિનસ’ (VT) નું નામ બદલીને દેશના મહાન સપૂત છત્રપતિ શિવાજી મહારાજની સ્મૃતિમાં છત્રપતિ શિવાજી ટર્મિનસ (CST) રાખવામાં આવ્યું છે. * * * અનન્યા/080322/ આજકાલ-સામાન્યજ્ઞાન/હરીશ દવે/ Ananyaa/ * * *  

સામાન્ય જ્ઞાન

આપણે આપણા દેશ ભારત વિશે પાયાની સામાન્ય માહિતી મેળવીએ.

ભારતનું રાષ્ટ્રીય ફૂલ કમળ.

રાષ્ટ્રીય ફળ કેરી.

રાષ્ટ્રીય વૃક્ષ વડ કે બનિયન ટ્રી.

રાષ્ટ્રીય પંખી મોર.

રાષ્ટ્રીય પ્રાણી વાઘ. 

*   *   *  *  *

ગુજરાતી-અંગ્રેજી

અંગ્રેજી ભાષાના કેટલાક શબ્દોમાં એક મૂળ  root   – ‘cred’  – પણ છે. ‘Cred’ નો અર્થ થાય છે ‘To believe’.  

Root   – ‘cred’  ધરાવતા કેટલાક અંગ્રેજી શબ્દો સમજીએ.

Creditable  અર્થાત્  One that  Can be believed. 

Discreditable  અર્થાત્  One that cannot be believed.  

Credence  અર્થાત્   Belief.  

Credibly  અર્થાત્   Believably     

Incredibly  અર્થાત્  Unbelievably     

Credulous  અર્થાત્  Inclined to believe or trust  readily   

Incredulous  અર્થાત્  Not inclined to believe or trust readily* * * અનન્યા/080322/ આજકાલ-સામાન્યજ્ઞાન/હરીશ દવે/ Ananyaa/ * * * *    *   * *     * *     **    **

અનન્યા/080322/પ્રથમપૃષ્ઠ

*

.

તાજમહાલને યુનેસ્કો – યુએન – દ્વારા ‘વર્લ્ડ હેરિટેજ મોન્યુમેન્ટ’ તરીકે 1983 માં સ્વીકૃતિ મળી ત્યારથી આજ સુધીમાં ભારતના 25 થી વધુ સ્થળોને તે સન્માન મળ્યું છે.

પણ મુંબઈનું છત્રપતિ શિવાજી ટર્મિનસ ઉર્ફે વિક્ટોરિયા ટર્મિનસ ઉર્ફે વીટી સ્ટેશન ‘વર્લ્ડ હેરિટેજ મોન્યુમેન્ટ’ છે તે વાત મેં હમણાં જાણી.

યુરોપની ગોથિક વિક્ટોરિયન સ્ટાઇલ અને મધ્યયુગીન ઇટાલીની સ્થાપત્યકલા સાથે ભારતીય મહેલ નિર્માણના આર્કિટેક્ચરને બ્લેન્ડ કરી છત્રપતિ શિવાજી ટર્મિનસનું બાંધકામ ઓગણીસમી સદીના અંતિમ વર્ષોમાં થયું.

“અનન્યા”ના આજના અંકમાં “આજકાલ”માં આપ તે વાંચશો. રસભર્યાં અન્ય પૃષ્ઠો તો છે જ!

* * * અનન્યા/080322/હરીશ દવે/ Ananyaa/ * * *

*    *   * *     * *     **    **

અનન્યા/080315/ફિલ્મ-સિનેમા

.

અનન્યા/080315/ફિલ્મ-સિનેમા

.

ગુજરાતી ઇન્ટરનેટ પર ફિલ્મ-સિનેમાના ઇતિહાસની રસપ્રદ શ્રેણી ( હપ્તો 20)

  ભારતના સિનેમા ઉદ્યોગની તવારીખમાં ગુજરાતી મિત્રો દ્વારકાદાસ સંપત (સંપટ)  અને માણેકલાલ પટેલના બહુમૂલ્ય યોગદાનની વાતોનો પાર આવી શકવાનો નથી.

મેં તો મારી સગી આંખોથી ગુજરાતના આ સપૂતોની કાર્યસિદ્ધિઓ નિહાળી છે. દ્વારકાદાસ સંપતની ‘કોહિનૂર ફિલ્મ કંપની’ને હિંદુસ્તાનની ‘એમજીએમ – મેટ્રો-ગોલ્ડવિન-મેયર (MGM, USA)’ તરીકે નવાજવામાં આવી તેમાં બોલિવુડ અને હોલિવુડ – બંનેનું સન્માન હતું. મર્યાદિત સંસાધનો અને ટેકનોલોજીથી ફિલ્મ બનાવતી બે ગુજરાતીઓની ભારતીય ફિલ્મ કંપનીની સરખામણી અમેરિકાના હોલિવુડની એક કંપની સાથે થાય તે ગુજરાતની યશગાથામાં એક સુવર્ણ સિદ્ધિ છે.

દ્વારકાદાસની કોહિનૂર ફિલ્મ કંપનીએ ભારતીય ચલચિત્ર ઉદ્યોગને એક એકથી ચડિયાતા પ્રતિભાવાન કલાકારોની બક્ષિસ આપી છે. કોહિનૂરમાં કામ કરનાર  કેટકેટલાં  કસબીઓનાં તકદીર પલટાઇ ગયાં!! 

કાનજીભાઈ રાઠોડની  વાત તો આપે ‘અનન્યા’ના આગલા એક અંકમાં જાણી.

પ્રિય મિત્રો!! આપ હિંદુસ્તાનના ફિલ્મ ઉદ્યોગના પ્રથમ બેતાજ બાદશાહ સરદાર ચંદુલાલ શાહને જાણો છો.

જામનગરના ગુજરાતી ચંદુલાલ શાહની કંપની રણજીત મુવિટોનમાં એક જમાનામાં 750 કર્મચારીઓ કામ કરતા. રણજીત ફિલ્મ કંપનીમાં એક વર્ષમાં 5 થી 6 ફિલ્મો બનતી.

‘અનન્યા’ના મિત્રો!! સરદાર ચંદુલાલ શાહની કારકિર્દી ઘડનાર કોહિનૂર ફિલ્મ્સ. દ્વારકાદાસ સંપતની ‘કોહિનૂર ફિલ્મ કંપની’માં રણજીતના સરદાર ચંદુલાલ શાહ સ્ટોરી રાઇટર હતા. પછી આસિસ્ટંટ ડાયરેક્ટર બન્યા.

કોહિનૂરની બોલિવુડના ફિલ્મ ઉદ્યોગને   બીજી એક કીમતી ભેટ તે મોહન ભવનાની. મોહન ભવનાની કોહિનૂર છોડ્યા પછી ફિલ્મ નિર્માણ ક્ષેત્રે નામ કમાયા. ‘અનન્યા’ના મારા મિત્રોને મોહન ભવનાનીની એક વાક્યમાં ઓળખ આપું?

ભારતીય ફિલ્મ ઉદ્યોગના મહાન સંગીતકાર નૌશાદને ફિલ્મી દુનિયામાં લાવનાર મોહન ભવનાની.

મોહન ભવનાનીની ફિલ્મ ‘પ્રેમનગર’ તે સંગીતકાર નૌશાદની પ્રથમ ફિલ્મ.

આપે અમદાવાદના વિષ્ણુકુમાર મગનલાલ વ્યાસનું નામ સાંભળ્યું છે? નહીં ને?

અમદાવાદમાં જન્મેલ – આઝાદી પૂર્વેના સમયના –  એકમાત્ર નામાંકિત ગુજરાતી ફિલ્મ ડાયરેક્ટરને આપણે જાણતા નથી!!!  કદાચ આપ તેમને વી. એમ  વ્યાસ તરીકે જાણતા હશો.

અમદાવાદના વી.એમ. વ્યાસની 1952માં ફિલ્મ આવેલી ‘સંસ્કાર’. તે અભિનેત્રી મુમતાઝ (ઉર્ફે મુમુ)ની સર્વ પ્રથમ  ફિલ્મ.

વી. એમ. વ્યાસની ફિલ્મ ‘સંસ્કાર’માં માત્ર પાંચ વર્ષની મુમતાઝ બાળ કલાકાર (ચાઇલ્ડ આર્ટીસ્ટ) તરીકે ચમકેલી! આ વી.એમ. વ્યાસને આગળ લાવનાર પણ કોહિનૂર.

હોમી માસ્ટરનું તકદીર બદલનાર પણ દ્વારકાદાસ સંપતની ‘કોહિનૂર ફિલ્મ કંપની’. મિત્રો! હોમી માસ્ટરનો પરિચય “અનન્યા”ના આગળના અંકોમાં આવી ગયો.  પરંતુ આજે આપને બીજી એક મઝાની વાત કહું.

હિંદી ફિલ્મ ઇંડસ્ટ્રીના મશહૂર ગાયક- પ્લેબેક સિંગર કિશોરકુમારની બાળ કલાકાર (ચાઇલ્ડ આર્ટીસ્ટ) તરીકે સર્વ પ્રથમ ફિલ્મના દિગ્દર્શક હોમી માસ્ટર.

1935માં અરદેશર ઇરાનીની ‘ઇમ્પિરીયલ ફિલ્મ કંપની’ની ફિલ્મ ‘દો ઘડી મૌજ’માં ચાર વર્ષના કિશોરકુમાર બાળ કલાકાર હતા.

‘કોહિનૂર ફિલ્મ્સ’નો બીજો એક ચમકેલો સિતારો નંદલાલ જશવંતલાલ. આપણે આ ગુજરાતી ફિલ્મ ડાયરેક્ટરને યાદ રાખ્યા છે?

નંદલાલ જશવંતલાલ દક્ષિણ ગુજરાતમાં સુરત પાસે બારડોલીના વતની. તકદીર અજમાવવા મુંબઈ પહોંચ્યા. પાંત્રીસેક વર્ષ બોલિવુડના ફિલ્મ ઉદ્યોગ સાથે સંલગ્ન રહ્યા.

નંદલાલ જશવંતલાલની એક મહત્વની ફિલ્મ પ્રદીપકુમાર – વૈજયંતીમાલાને ચમકાવતી 1954ની ‘નાગિન’.

તેમની છેલ્લી ફિલ્મ 1963માં આવેલી રાજેન્દ્રકુમાર – મીનાકુમારીની ‘અકેલી મત જઈઓ’. આ ફિલ્મના નિર્માણ દરમ્યાન આપણા ગુજરાતી ડાયરેક્ટરનું અવસાન થયું.

“અનન્યા”ના મિત્રો! આપ જાણો છો કે દ્વારકાદાસ સંપતની ‘કોહિનૂર ફિલ્મ કંપની’ એક ઓર શાનદાર દેન તે આપણા ગુજરાતી પટકથાલેખક મોહનલાલ ગોપાળદાસ દવે.

ભારતીય ફિલ્મ ઉદ્યોગના પ્રથમ સ્ટોરી રાઇટર મોહનલાલ જી. દવેની  પ્રથમ ફિલ્મ ‘કોહિનૂર’ની 1921ની ફિલ્મ ‘મહાસતી અનસૂયા’.

‘કોહિનૂર’ સાથે સંલગ્ન એક પ્રસિદ્ધ ગુજરાતી લેખક તે હરજી લવજી દામાણી ઉર્ફે ‘શયદા’.

મિત્રો! દ્વારકાદાસ સંપત અને તેમની ‘કોહિનૂર ફિલ્મ્સ’ની અવનવી વાતો આજે મારા હૃદયમાં ધબકતી રહે છે.   *  *  **  * * ગુજરાતી ઇન્ટરનેટ પર સાપ્તાહિક “અનન્યા” પર સિનેમા (ચલચિત્ર)ના ઇતિહાસની સર્વપ્રથમ રસપ્રદ શ્રેણી ( હપ્તો 20) * * અનન્યા/ /ફિલ્મસિનેમા/હરીશદવે * * * *   *   * *       

*  *     *  *      ***   *   * *     * *     *  *    ***   *   * *     * *     *  *    **  *  *  **  *  **   *   **   **  *  **  *  **   *   **   **  *  **  *  **   *   **   *

અનન્યા/080315/ગુજરાતી નેટ જગત

.

અનન્યા/080315/ગુજરાતી નેટ જગત

ગુજરાતી નેટ જગતના વાચકો શ્રીમતી દેવિકા બહેન ધ્રુવના બ્લોગ ‘શબ્દોને પાલવડે’થી પરિચિત છે જ.

ગુજરાતી ભાષાની બારાખડીના એક એક અક્ષરને લઈને દેવિકા બહેન તેમના બ્લોગ  પર સરસ રચનાઓ મૂકે છે. તેમની કાવ્યકૃતિઓમાં સુંદર શબ્દપ્રયોગોની ઝલક દેખાય છે. દેવિકાબહેનની કૃતિઓ ઉત્તમ ભાષાપ્રયોગને પ્રેરે છે.

અભિનંદન, દેવિકાબહેન! સાથે એક નમ્ર સૂચન. આપની કૃતિઓમાં જોડણી-વ્યાકરણ દોષને નિવારશો તો  ગુજરાતી નેટ પર ચિરસ્મરણીય, અનુસરણીય પ્રયોગોમાં આપની કૃતિઓ સ્થાન પામશે.

વાચકમિત્રોને આ અભિનવ પ્રયોગોનો આસ્વાદ લેવા મારી ખાસ ભલામણ છે:  ‘શબ્દોને પાલવડે’. 

* * * અનન્યા/080315/ ગુજરાતી નેટ જગત/હરીશ દવે/ Ananyaa/ * * *

*    *   * *     * *     **    **

અનન્યા/080315/દેશ-દુનિયા

.

અનન્યા/080315/દેશ-દુનિયા

* * * ભારતમાં મહાનગરોનાં આંતરરાષ્ટ્રીય એરપોર્ટસની કાયાપલટ થઈ રહી છે.

દેશની અગ્રણી ખાનગી કંપનીઓ દિલ્હી, મુંબઈ, બેંગલોર અને હૈદ્રાબાદનાં ઇંટરનેશનલ એરપોર્ટસનું આધુનિકીકરણ કરી રહી છે.

હૈદ્રાબાદનું અદ્યતન રાજીવ ગાંધી ઇંટરનેશનલ એરપોર્ટ હવે ખુલ્લું મૂકાયું છે. તેની ડિઝાઇન નોર્વે અને હોંગકોંગની કંપનીઓએ તૈયાર કરેલ છે. * ** * * અનન્યા/080315/ દેશ-દુનિયા/હરીશ દવે/ Ananyaa/ * * * *

* * ભારતની રાજધાની દિલ્હી અને મહારાષ્ટ્રની રાજધાની મુંબઈ વિશ્વના પ્રોપર્ટી માર્કેટમાં ચમકી રહ્યાં છે. મુંબઈના નરીમાન પોઇન્ટ અને દિલ્હીના કોનોટ પ્લેસની બિઝનેસ લોકાલિટીઝમાં પ્રોપર્ટીના ભાવ વિશ્વનાં શ્રેષ્ઠ બજારો સાથે સ્પર્ધા કરે છે.

નરીમાન પોઇન્ટ અને  કોનોટ પ્લેસની બિઝનેસ પ્રોપર્ટીની ગણના વિશ્વની મોંઘામાં મોંઘી પ્રોપર્ટીમાં થાય છે.

* * * અનન્યા/080315/ દેશ-દુનિયા/હરીશ દવે/ Ananyaa/ * * *

* *  ગ્લોબલાઈઝેશનના જમાનામાં લોકલ માર્કેટસને સમજવાં કેટલાં જરૂરી છે તે વાત મલ્ટીનેશનલ કંપનીઝ હવે સારી રીતે સમજે છે.

અમેરિકન બહુરાષ્ટ્રીય કંપનીઓ કોકા કોલા, પેપ્સી અને કેલોગ્ઝને ભારતમાં માર્કેટિંગ ક્ષેત્રે થયેલા કડવા અનુભવો આ હકીકતને ટેકો આપે છે.  મેકડોનાલ્ડ જેવી જાયન્ટ અમેરિકન કંપનીએ પણ ભારતના માર્કેટને સમજવા અઘરી કવાયતો કરવી પડે છે.

ભારતીય ટેલિવિઝનના પડદે ટીવી ચેનલ્સને પણ આ વાત લાગુ પડી છે. અમેરિકામાં લોકપ્રિય વોલ્ટ ડિઝની (Walt Disney) કંપનીની બાળકો માટેની ચેનલને ભારતમાં સફળતા માટે ભારે પ્રયત્નો કરવા પડ્યા.

ટર્નરની બાળકો માટેની બે ચેનલોએ એક તબક્કે તો 70% સુધીનો માર્કેટ શેર લઈ લીધો હતો. ટર્નરની આ બે ચેનલ્સ હતી કાર્ટૂન નેટવર્ક (Cartoon Network) તથા પોગો (Pogo).

રોની સ્ક્રુવાલાની કંપની યુટીવી (UTV) ની બાળકો માટેની ચેનલ હંગામાએ પણ આ સ્પર્ધામાં ઝડપી સરસાઈ લીધી. છેવટે ડિઝનીએ યુટીવીની હંગામા ચેનલ ખરીદી લીધી. તાજેતરના સમયમાં હંગામાનો માર્કેટ શેર કાર્ટૂન નેટવર્કની લગોલગ પહોંચી ગયો છે. * * * અનન્યા/080315/ દેશ-દુનિયા/હરીશ દવે/ Ananyaa/ * * * *    *   * *     * *     **    **

અનન્યા/080315/આજકાલ-સામાન્યજ્ઞાન

.

અનન્યા/080315/આજકાલ-સામાન્યજ્ઞાન

આજકાલ

અમેરિકાના આર્થિક-વાણિજ્ય પ્રવાહોને તથા અમેરિકન ડોલરની નબળી સ્થિતિને વિશ્વની અર્થવ્યવસ્થાઓ અદ્ધર શ્વાસે જોઈ રહી છે. “અનન્યા”ના આગલા અંકોમાં આપે વિશ્વના આર્થિક પ્રવાહોની માહિતી મેળવેલ છે.

અમેરિકન અર્થતંત્રની માંદગી વિશ્વભરને (ભારતને પણ) વધતી-ઓછી પ્રભાવિત કરવા લાગી છે. એટલી નિરાંત કે, ભારતીય અર્થવ્યવસ્થા છેક ચિંતાજનક સ્થિતિમાં તો નથી જ.

ક્યાં એક જમાનામાં વિદેશી હુંડિયામણ (ફોરેન એક્ષ્ચેંજ)ની કારમી અછત અને ક્યાં આજની માલામાલ છત!

પચાસ વર્ષ પહેલાંના ભારત પર નજર નાખીએ.

1957માં ભારતના મશહૂર ફિલ્મ ડાયરેક્ટર મહેબૂબ દ્વારા બોલિવુડમાં નિર્મિત હિન્દી ફિલ્મ ‘મધર ઇન્ડિયા’ દુનિયામાં પ્રશંસા પામી.

1958ના અમેરિકાના એકેડેમી એવોર્ડઝ – ઓસ્કાર એવોર્ડઝ (Oscar Awards) માટે ‘મધર ઇન્ડિયા’ નામાંકિત થઈ હતી.

ઓસ્કાર એવોર્ડઝ સમારંભ માટે મહેબૂબ ખાન, તેમનાં પત્ની સરદાર તથા ‘મધર ઇંડિયા’નાં મુખ્ય અભિનેત્રી નરગીસ – આમ ત્રણ  કલાકારો અમેરિકા જવાનાં હતાં.

આ ત્રણના અમેરિકા પ્રવાસ માટે ભારત સરકાર દ્વારા માત્ર 1200 ડોલર (જી હા, માત્ર બારસો ડોલર)નું  ફોરેન એક્ષ્ચેંજ મંજૂર થયું હતું. તે સમયે ભારત – અમેરિકા વચ્ચે હુંડિયામણ દર એક અમેરિકન ડોલર બરાબર આશરે સાડા ચાર રૂપિયા હતો.

આજે આપને અમેરિકા પ્રવાસ માટે ભારત સરકાર મોકળા મને વિદેશી હુંડિયામણ આપે છે. હાલ ભારત-અમેરિકા વચ્ચે એક્ષ્ચેંજ રેટ એક અમેરિકન ડોલર બરાબર લગભગ 40 રૂપિયા છે.  *  *  * અનન્યા/080315/ આજકાલ-સામાન્યજ્ઞાન/હરીશ દવે/ Ananyaa/

*  *  *  *  * * 

સામાન્યજ્ઞાન

યુએન (યુનો / યુનાઈટેડ નેશન્સ United Nations)ના ઇ.સ. 2000ના સર્વે પ્રમાણે વિશ્વનાં સૌથી વધુ વસ્તીવાળાં શહેરોની યાદી નીચે મુજબ છે. આ અંદાજિત વસ્તી-આંકડામાં મુખ્ય શહેરની વસ્તીમાં તેની આસપાસનાં શહેરી (અર્બન ) વિસ્તારોની વસ્તીનો પણ સમાવેશ કરેલ છે તે નોંધવું.

ક્રમાંક	શહેર	દેશ	અંદાજિત  વસ્તી
1	ટોકિયો	જાપાન	264 લાખ
2	મેક્સિકો સિટી	મેક્સિકો	180 લાખ
3	સાઓ પાઉલો	બ્રાઝિલ	179 લાખ
4	ન્યૂ યોર્ક સિટી	અમેરિકા	167 લાખ
5	મુંબઈ (બોમ્બે)	ભારત	160 લાખ
6	લોસ એંજેલસ	અમેરિકા	132 લાખ
7	કોલકતા (કલકત્તા)	ભારત	130 લાખ
8	શાંઘહાઈ	ચીન	128 લાખ
9	ઢાકા	બાંગલા દેશ	125 લાખ
10	દિલ્હી	ભારત	124 લાખ

*  *  *  * * 

ગુજરાતી-અંગ્રેજી

જો આપ ગુજરાતમાં સ્થાયી ન હો તો પણ ગુજરાત સાથે આપ કોઇક રીતે સંબંધિત હશો અથવા ગુજરાતી ભાષા પ્રત્યે આપને કાંઇક ખેંચાણ હશે જ. તેથી જ તો આપ “અનન્યા”નું આ પૃષ્ઠ ગુજરાતી ઇન્ટરનેટ પર વાંચી રહ્યા છો. ચાલો, ગુજરાતી ભાષાના આપણા જ્ઞાનની નાનકડી કસોટી કરીએ.

આપણે કેટલાંક ગુજરાતી શબ્દો ભૂલતાં જઈએ છીએ કે શું? એક જમાનામાં લોકબોલીમાં ખૂબ વપરાતાં કેટલાક શબ્દો આજે વ્યવહારમાંથી ભૂલાતાં જાય છે.

આપ નીચેના શબ્દોનો અર્થ કહી શકશો?

નઘરોળ, ઊજમ, વિવર્ણ, ધરો, રગશિયું, ચાટૂક્તિ.

* * * અનન્યા/080315/ આજકાલ-સામાન્યજ્ઞાન/હરીશ દવે/ Ananyaa/ * * *

*    *   * *     * *     **    **

અનન્યા/080315/પ્રથમપૃષ્ઠ

  

“અનન્યા”નાં પૃષ્ઠોને ક્ષતિરહિત તથા રસપ્રદ માહિતીથી સમૃદ્ધ કરવા અમે પ્રયત્નશીલ છીએ.

“અનન્યા”નાં “આજકાલ-સામાન્યજ્ઞાન” તેમજ “દેશ-દુનિયા”નાં પૃષ્ઠો પરની માહિતી બાલ-કિશોર-યુવાન વર્ગને કારકિર્દી અર્થે ઉપયોગી હોય જ છે, સાથે વડીલ વર્ગને પણ રોચક રહે છે. આ પૃષ્ઠો પરની ભાષામાં અંગ્રેજી શબ્દપ્રયોગો સાથે અન્ય છૂટ પણ લઈએ છીએ. આમ છતાં, આપની નજરે ચડેલ માહિતીદોષ અને અક્ષમ્ય વ્યાકરણદોષ અમારા ધ્યાન પર જરૂર લાવશો.

આપ જાણો છો તેમ, ગુજરાતી ઇન્ટરનેટ પર ભારતીય સિનેમાની જાણી-અજાણી અદભુત વાતોનો રસથાળ “અનન્યા”નું અદ્વિતીય નજરાણું છે.

ગુજરાતી ઇન્ટરનેટ પર સૌ પ્રથમ વખત વિશ્વ  અને ભારતમાં સિનેમાના વિકાસની ગાથા અને ફિલ્મજગતનો ઇતિહાસ “અનન્યા”નાં ‘ફિલ્મ-સિનેમા’ પૃષ્ઠ પર આલેખાઇ રહ્યાં છે.

હિંદી મૂક સિનેમા- સાયલેન્ટ મુવિઝ-ના જમાનામાં મુંબઈના ફિલ્મ ઉદ્યોગના વિકાસમાં ગુજરાત અને ગુજરાતીઓનું યોગદાન ભૂલાઈ રહ્યું છે, ત્યારે “અનન્યા”નો આ નમ્ર પ્રયત્ન આપ જરૂરથી બિરદાવશો તેવી શ્રદ્ધા છે.

* * * અનન્યા/080315/હરીશ દવે/ Ananyaa/ * * **    *   * *     * *     **    **

અનન્યા/080308/ફિલ્મ-સિનેમા

.

*

અનન્યા/080308/ફિલ્મ-સિનેમા

.

ગુજરાતી ઇન્ટરનેટ પર ફિલ્મ-સિનેમાના ઇતિહાસની રસપ્રદ શ્રેણી ( હપ્તો 19 )

.

દ્વારકાદાસ સંપતની ‘કોહિનૂર’ તથા માણેકલાલ પટેલની ‘કૃષ્ણ’ ફિલ્મ કંપનીઓની વાતો હું આપને કર્યા જ કરું, તો યે તે વાતો ક્યારેય ખૂટવાની નથી. પણ તે સાથે મારે બીજી વાતો પણ કરતા જવી પડશે.

હા, મને યાદ આવે છે તે સ્વપ્નદ્રષ્ટા ગુજરાતી હાજી મહંમદ. “અનન્યા”ના વાચકમિત્રો! આપે ‘વીસમી સદી’ના જનક હાજી મહંમદને ઓળખ્યાને?

હાજી સાહેબે સુચેતસિંહ (સચેતસિંહ?) નામક એક તરવરિયા શીખ યુવાનનું હીર પારખ્યું.

બે-ત્રણ ગુજરાતી ધનપતિઓએ સહયોગ આપ્યો અને 1919માં મુંબઈમાં સુચેતસિંહની ‘ઓરિયેન્ટલ ફિલ્મ કંપની’ની સ્થાપના થઈ.

પાંગરતા બોલિવુડમાં સુચેતસિંહની ‘ઓરિયેન્ટલ ફિલ્મ કંપની’એ “નરસિંહ મહેતા’ નામની ગુજરાતી ભાષાની બીજી જ ફિલ્મ (સાયલેન્ટ મુવિ) બનાવી.

ઓરિયેન્ટલમાં કાનજીભાઈ રાઠોડ નામક ફોટોગ્રાફર હતા.

સુચેતસિંહને કાનજીભાઈનું વ્યક્તિત્વ એવું ગમી ગયું કે તેમણે નરસિંહ મહેતાના પાત્ર માટે કાનજીભાઈ રાઠોડને પસંદ કર્યા. ફોટોગ્રાફર કાનજીભાઈ અભિનેતા બન્યા.

પછી તો કાનજીભાઈ રાઠોડ દિગ્દર્શક પણ બન્યા અને તેમણે કેટલીયે ગુજરાતી ફિલ્મોનું સફળ નિર્દેશન કર્યું.

સુચેતસિહ શકુંતલા નામની ફિલ્મમાં એક એંગ્લો-ઇંડિયન છોકરીને અભિનેત્રી તરીકે લઈ આવ્યા.

કાળ કેવો ક્રૂર છે! આપ આઘાત પામશો, “અનન્યા”ના મિત્રો, એ જાણીને કે સુચેતસિંહ ત્રણ-ચાર ફિલ્મોથી મુંબઈના ફિલ્મ જગતમાં ચમક્યા ન ચમક્યા ત્યાં તેમની કારકિર્દી બે વર્ષમાં જ નંદવાઈ ગઈ.

એક અકસ્માતમાં આ યુવાન આશાસ્પદ ફિલ્મ-દિગ્દર્શક સુચેતસિંહનું અકાળ અવસાન થયું.

* * ** * * ગુજરાતી ઇન્ટરનેટ પર સાપ્તાહિક “અનન્યા” પર સિનેમા (ચલચિત્ર)ના ઇતિહાસની સર્વપ્રથમ રસપ્રદ શ્રેણી ( હપ્તો 19) * * અનન્યા/080308/ફિલ્મસિનેમા/હરીશદવે * * *

* * * * * * * * **

* * * * * * * * **

* * * * * * * * **

અનન્યા/080308/ગુજરાતી નેટ જગત

.

*

અનન્યા/080308/ગુજરાતી નેટ જગત

ગુજરાતી નેટ જગત પર નજર નાખતાં બે સાઇટ ખાસ નજરે ચઢી.

ચેતનાબહેનની નવી વેબ-સાઈટ “સમન્વય”, તથા ઊર્મિબહેનનો “સહિયારું સર્જન”.

“સમન્વય” એટલે ભક્તિ – સંગીત – સાહિત્યનો સમન્વય. ….

“સહિયારું સર્જન” પર કાવ્યસર્જનના સહિયારા પ્રયાસો ફરી સક્રિય થયા છે.

બંને બહેનોને સહર્ષ અભિનંદન! “અનન્યા” તરફથી શુભેચ્છાઓ!

* * * અનન્યા/080308/ ગુજરાતી નેટ જગત/હરીશ દવે/ Ananyaa/ * * *
* * * * * * ** **

અનન્યા/080308/દેશ-દુનિયા

.

*

અનન્યા/080308/દેશ-દુનિયા

.
* ભારતની રાજધાની દિલ્હીમાં દેશનો સર્વ પ્રથમ એમ્યુઝમેંટ પાર્ક ‘અપ્પુ ઘર’ આખરે બંધ થયેલ છે. 1982માં દિલ્હીમાં યોજાયેલ એશિયન ગેઇમ્સનો mascot નાનકડો હાથી ‘અપ્પુ’ બાળકો માટે આકર્ષણ બન્યો હતો.

ભારતના તત્કાલીન પ્રધાનમંત્રી શ્રીમતી ઇન્દિરા ગાંધીના સૂચનથી દિલ્હીના પ્રગતિ મેદાન રોડ પર બાળકો માટેના એમ્યુઝમેંટ પાર્ક ‘અપ્પુ ઘર’ નું આયોજન થયું નવેમ્બર 19, 1984ના રોજ ‘અપ્પુ ઘર‘નું ઉદઘાટન થયું, તાજેતરના વર્ષોમાં ‘અપ્પુઘર’ના મુલાકાતીઓની સંખ્યા પ્રતિ વર્ષ વીસ લાખથી પણ વધારે હતી. ગયા મહિને – ફેબ્રુઆરીની 17મી તારીખે સર્વ પ્રથમ ભારતીય એમ્યુઝમેંટ પાર્ક ‘અપ્પુ ઘર’ના દરવાજા સદા માટે બંધ થયા! * * * અનન્યા/080308/ દેશ-દુનિયા/હરીશ દવે/ Ananyaa/ * * *

.
* * * વિશ્વના ‘મહત્તમ વળતર રળી આપતા બિઝનેસ‘ કયા? સ્વાભાવિક રીતે, અત્યારે સ્વાસ્થ્ય-દવા-ઔષધ- ક્ષેત્રના તેમજ આર્થિક ક્ષેત્રના વ્યવસાયો નફાકારક ગણાય છે. ઔષધ-નિર્માણ કરતી ફાર્માસ્યુટિકલ કંપનીઓ સૌથી વધારે નફાકારક વ્યવસાયમાં મૂકાય છે. તે પછી કોમર્શિયલ બેંકિંગ આવે છે. ફાયનાન્શિયલ ડેટા સર્વિસીઝ અને કોમ્યુનિકેશન-નેટવર્ક વ્યવસાયો પણ ઊંચું વળતર આપે છે.

અમેરિકામાં કાર્યરત ફાર્માસ્યુટિકલ કંપનીઓમાં મર્ક, જહોન્સન એન્ડ જહોન્સન, ફાઈઝર વગેરે વિશ્વની જાયંટ ફાર્મા કંપનીઓ છે. ભારતના ફાર્મા ઉદ્યોગમાં ગુજરાતી ઉદ્યોગપતિઓની ફાર્માસ્યુટિકલ્સ કંપનીઓનો મોટો ફાળો છે. ગુજરાતમાં સ્થાપિત ઝાયડસ કેડિલા, કેડિલા ફાર્માસ્યુટિકલ્સ, ટોરેન્ટ આદિ નામાંકિત કંપનીઓ છે. * * * અનન્યા/080308/ દેશ-દુનિયા/હરીશ દવે/ Ananyaa/ * * *

.

* * * અમેરિકાની સબ-પ્રાઇમ લેન્ડિંગ ક્રાઇસિસ હજી પણ અમેરિકન મલ્ટીનેશનલ કંપનીઓને રડાવી રહી છે તે વાત “અનન્યા“ના વાચકો સારી રીતે જાણે છે. ફાઇનાન્શિયલ ક્ષેત્રે જાયન્ટ અમેરિકન કંપનીઓ મોર્ગન સ્ટેન્લી તથા સિટી ગૃપ ઊંડા ખાડામાં ઊતરી ગઈ છે. ભારતમાં પણ આ કંપનીઓના પર્ફોર્મન્સ પર અસર થયાના અહેવાલો છે. વર્ષ 2007ના છેલ્લા ક્વાર્ટરમાં મોર્ગન સ્ટેન્લીએ સાડા ત્રણ બિલિયન ડોલરથી પણ વધુ લોસ કર્યાની ખબર છે. ગયા વર્ષે સિટી ગૃપનો લોસ નવ બિલિયન ડોલરથી પણ વધારે છે. * * ** *

.

* * * અમેરિકા (USA)ની અગ્રણી ઓટોમેકર કંપની ક્રાઇસ્લર (Chrysler, USA) ભારે આર્થિક મુશ્કેલીઓને લીધે ડૂબવાને આરે હતી ત્યારે 1979માં લી આયાકોકા તેના સીઈઓ બન્યા. ફોર્ડ કંપનીના સફળ અધિકારી લી આયાકોકાએ ક્રાઈસ્લરને નફો કરતી કાર-ઉત્પાદક કંપની બનાવી અમેરિકાની ત્રીજા નંબરની ઓટોમેકર કંપનીના સ્થાને મૂકી. 1990 પછીના વર્ષોમાં અમેરિકન ઑટોમેકર ક્રાઇસ્લર ફરી આર્થિક સમસ્યાઓમાં ઘેરાતી ગઈ. 1998માં વિખ્યાત મર્સિડીઝ (Mercedes) કાર્સના ઉત્પાદક ડાઇમ્લર કંપનીએ 36 બિલિયન ડોલરમાં ક્રાઇસ્લરને હસ્તગત કરી. ડાઇમ્લર (Daimler, Germany) કંપની જર્મની (યુરોપ)ના ઑટોમોબાઇલ ઉદ્યોગની સૌથી મોટી કંપની છે. થોડાં વર્ષોના નિષ્ફળ પ્રયત્નો પછી ડાઇમ્લરને પોતાની ભૂલ સમજાઈ. ડાઇમ્લર પાસેથી ક્રાઇસ્લર કંપનીને સર્બેરસ કેપિટલ મેનેજમેન્ટ નામની ઇક્વિટી મેનેજમેન્ટમાં નિષ્ણાત ફાયનાન્શિયલ જાયંટ કંપનીએ સંભાળી. હવે સર્બેરસ પણ ક્રાઇસ્લરથી તંગ આવી ગઈ છે!

* * * અનન્યા/080308/ દેશ-દુનિયા/હરીશ દવે/ Ananyaa/ * * *

* * * * * * ** **